De risico’s van beleggen uitgelegd

Beleggen biedt uitzicht op hoger rendement dan sparen, maar dat voordeel komt niet zonder prijs. Zodra je je vermogen aan het werk zet, neem je automatisch risico’s op verlies.

Dat komt niet alleen door marktbewegingen, maar ook door factoren zoals inflatie, rentestijgingen, wanbetalingen of een plots dichtklappende markt. Als je weet welke risico’s je loopt en hoe je ze structureert, sta je sterker. In dit overzicht lees je de belangrijkste beleggingsrisico’s en praktische manieren om ze te beperken.

We bespreken acht soorten risico’s die je beleggingen kunnen beïnvloeden, van het meer bekende koersrisico tot complexe producten zoals CFD’s met hefboomwerking. Bij elk onderdeel krijg je niet alleen uitleg, maar ook concrete tips om die risico’s te beperken. Zo krijg je grip op onzekerheid en bouw je aan een portefeuille die beter bestand is tegen tegenvallers.

Koersrisico: de onvermijdelijke schommelingen

Koersrisico is het gevaar dat de waarde van je belegging daalt. Het is het meest zichtbare risico en raakt bijna iedere belegger. Dalingen van 10 tot 20 procent komen regelmatig voor, maar tijdens een crisis kunnen verliezen veel hoger oplopen. Zo verloor de AEX meer dan 50 procent tijdens de kredietcrisis in 2008.

De koers van de AEX sinds 1999:

Als je op korte termijn belegt, loop je het risico op het verkeerde moment uit te stappen. Langetermijnbeleggen dempt de impact van tijdelijke dalingen. Door tien tot vijftien jaar te beleggen, kun je tussentijdse verliezen vaak compenseren met latere herstelingen. Een vast beleggingsplan helpt je om niet in paniek te verkopen op een dieptepunt.

Maatregelen om koersrisico te beperken

• Beleg periodiek om de impact van slechte instapmomenten te verkleinen.

• Spreid over sectoren en regio’s.

• Houd vast aan een strategie die past bij jouw risicoprofiel.

Renterisico: zo beïnvloedt de rente jouw aandelen en obligaties

Wanneer de marktrente stijgt, daalt de waarde van bestaande obligaties. Nieuwe obligaties bieden dan immers een hogere rente. Ook aandelen krijgen vaak een tik, omdat bedrijven meer rente moeten betalen op leningen, consumenten minder besteden en winstmarges onder druk komen te staan.

Voor jou als obligatiebelegger is de looptijd belangrijk. Langlopende obligaties reageren sterker op rentebewegingen dan kortlopende. Een mix van verschillende looptijden kan helpen om renterisico te spreiden.

Rentegevoeligheid en beleggingsimpact

• Obligaties met een looptijd van meer dan tien jaar dalen het meest bij stijgende rente.

• Aandelen van groeibedrijven zoals tech reageren extra gevoelig op rentebewegingen, omdat hun waardering sterk afhangt van toekomstige winsten.

Inflatie: sluipmoordenaar van koopkracht

Bij inflatie daalt de reële waarde van geld. Als je belegging twee procent oplevert maar de inflatie vier procent is, lever je in op koopkracht. Vooral obligaties met vaste rente zijn kwetsbaar. Ook sparen biedt meestal onvoldoende bescherming.

Beleggingen zoals vastgoed, aandelen, goud en geïndexeerde obligaties kunnen je beschermen tegen inflatie. Vastgoed profiteert van huurindexatie, aandelen kunnen winsten verhogen en goud blijft een klassieke vluchthaven.

Strategieën tegen inflatierisico

• Voeg inflatiebestendige beleggingen toe aan je portefeuille.

• Check regelmatig of je beleggingsmix past bij de inflatieverwachting.

• Denk in lange termijn: bij twintig jaar inflatie van twee procent verlies je cumulatief ongeveer een derde van je koopkracht.

Kredietrisico: de betrouwbaarheid van de tegenpartij

Kredietrisico ontstaat wanneer een bedrijf of staat waarin je belegt zijn betalingsverplichtingen niet nakomt. Dit kan leiden tot verlies van rente of zelfs van je volledige inleg. Voorbeelden zijn Libanon in 2020 en Rusland in 2022, beide met een staatswanbetaling.

Kredietbeoordelaars zoals Moody’s en S&P geven ratings op basis van de financiële gezondheid van de schuldenaar. Die ratings zijn nuttig, maar geen garantie. Ook partijen met hoge ratings kunnen omvallen, zoals Lehman Brothers in 2008.

Kredietrisico beperken

• Beleg via fondsen of ETF’s om je obligatieposities te spreiden.

• Kies voor staatsobligaties van landen met hoge kredietwaardigheid.

• Let op rentespreads, want hogere rente betekent meestal hoger risico.

Liquiditeitsrisico: als uitstappen lastig wordt

Liquiditeitsrisico betekent dat je een belegging niet snel of niet tegen een goede prijs kunt verkopen. Small cap-aandelen en nichefondsen hebben vaak weinig handelsvolume, waardoor het verschil tussen bied en laat groter wordt.

Een duidelijk voorbeeld is de bevriezing van Triodos-certificaten in 2020. De handel werd stopgezet en beleggers konden pas in 2023 weer bij hun geld. In stresssituaties kan illiquiditeit een serieus gevaar worden.

Beperken van liquiditeitsrisico

• Houd een deel van je portefeuille in liquide beleggingen zoals ETF’s of grote aandelen.

• Pas op met moeilijk verhandelbare fondsen of vastgoed zonder duidelijke uitstapmogelijkheid.

• Controleer vooraf hoe snel je kunt verkopen, van dagelijks tot maandelijks.

Valutarisico: euro tegenover de rest van de wereld

Als je buiten de eurozone belegt, krijg je te maken met wisselkoersen. Een positieve beursontwikkeling kan volledig verdampen door een daling van de valuta waarin je belegt. Een stijging van tien procent in de Verenigde Staten kan door een daling van de dollar met acht procent terugvallen naar slechts twee procent winst.

Valutarisico geldt ook bij eurogenoteerde ETF’s die onderliggend in andere valuta beleggen.

Valutarisico beheersen

• Gebruik fondsen die wisselkoersen afdekken.

• Accepteer valutarisico als onderdeel van wereldwijde spreiding, maar wees bewust van de impact.

• Houd rekening met kosten van hedging, die het netto rendement drukken.

Securities lending: verborgen risico’s bij uitlenen

Bij sommige brokers en ETF-aanbieders worden je aandelen tijdelijk uitgeleend. In ruil daarvoor ontvangt de aanbieder of jij een vergoeding. Maar als de tegenpartij failliet gaat, loop je het risico dat je je effecten niet terugkrijgt.

Tijdens de uitleenperiode is de lener juridisch eigenaar van je effecten. Als het onderpand onvoldoende is of verkeerd is gewaardeerd, kan dat tot verlies leiden.

Securities lending controleren

• Check of je effecten automatisch worden uitgeleend.

• Kijk of je meedeelt in de vergoeding.

• Wees alert bij brokers zonder toezicht of met beperkte transparantie.

Hefboomproducten en CFD’s: speculatief en extreem risicovol

CFD’s laten je beleggen met geleend geld. De hefboom zorgt ervoor dat kleine koersbewegingen leiden tot grote winsten of verliezen. Bij Plus500 verliest naar schatting tachtig procent van de particuliere beleggers geld met CFD’s.

CFD-aanbieders verdienen vaak aan jouw verlies en werken niet altijd onder toezicht. Ze hanteren eigen spreads, eigen prijsvorming en rekenen extra kosten zoals financieringskosten. In de Verenigde Staten zijn deze producten dan ook verboden.

Waarom CFD’s risicovol zijn

• Je kunt meer verliezen dan je oorspronkelijke inleg, tenzij ESMA-regels gelden.

• Je loopt tegenpartijrisico als de broker omvalt.

• Financieringskosten knagen aan je rendement bij langere posities.

Alternatief voor hefboomproducten

• Gebruik ETF’s of indexfondsen voor gespreide posities zonder hefboom.

• Beleg alleen met geld dat je kunt missen, zeker bij speculatieve strategieën.

Risico’s horen bij beleggen, maar hoeven je niet te verrassen

Wanneer je belegt, neem je risico’s. Dat hoort erbij. Maar veel risico’s kun je beheersen zodra je begrijpt waar ze vandaan komen. Spreiding en discipline helpen je om schokken op te vangen en je portefeuille stevig neer te zetten.

Rente, kredietwaardigheid, liquiditeit en valuta zijn factoren die je actief kunt managen. Sommige risico’s zoals securities lending en CFD’s vragen extra aandacht, omdat ze minder transparant zijn en sneller grote schade kunnen veroorzaken.

Wie zijn kennis uitbreidt, zijn strategie volhoudt en een lange horizon hanteert, bouwt een portefeuille die tegen een stootje kan. Dat maakt het verschil tussen gokken en gericht vermogen opbouwen.

De risico’s van beleggen kun je pas echt goed beheersen als je samenwerkt met een broker die past bij jouw beleggingsstijl, risicoprofiel en kennisniveau. Denk aan transparantie, kostenstructuur, toezicht en toegang tot de juiste producten. Een verkeerde keuze kan je rendement onder druk zetten of je onnodig blootstellen aan extra risico.

Vergelijk daarom gemakkelijk alle brokers vertrouwt hieronder en kies bewust een broker die bij jou past.